In dichte mist botsten twee treinen frontaal op elkaar ten zuiden van Winsum, op de lijn Sauwerd-Roodeschool. De ravage was enorm en negen personen kwamen om het leven. Het ongeval werd veroorzaakt doordat een van de treinen te vroeg vertrok uit Winsum, waar deze had moeten wachten op de kruising met de andere trein.

Het baanvak Sauwerd-Roodeschool is een enkelsporig baanvak, waardoor treinen in tegengestelde richtingen elkaar op de dubbelsporig uitgevoerde stations moeten passeren. Volgens de dienstregeling van 1980 gebeurde zo'n kruising onder andere op station Winsum.

Op de bewuste dag was de trein naar Roodeschool enkele minuten vertraagd, waardoor de trein uit Roodeschool ook langer in Winsum moest wachten. De machinist van deze laatste trein wachtte echter niet, hoewel de verkeersleiding hem dit wel had opgedragen, maar vertrok richting Sauwerd. Enkele kilometers verder kwamen de twee treinen, die beiden tegen de 80 km/h reden, elkaar tegen.

De cabine van de trein uit Winsum schoof over de tegemoetkomende trein heen. Tientallen passagiers en de machinisten raakten beklemd in de verwrongen wrakstukken. Uiteindelijk zouden negen mensen overlijden.

De hulpverleners waren snel ter plaatse, maar hadden grote moeite om de treinen te bereiken. De brandweer moest eerst een sloot dempen en de dichte mist maakte de reddingsoperatie er ook niet makkelijker op.

Het baanvak Sauwerd-Roodeschool was niet beveiligd met seinen of ATB. Een veilige uitvoering van de dienstregeling was compleet afhankelijk van telefoonverkeer tussen de verkeersleiding en machinisten.

De machinist van de trein uit Roodeschool, die omkwam bij het ongeluk, had opdracht gekregen om in Winsum te wachten op de tegentrein. Waarom hij toch vertrok, is nooit duidelijk geworden. Wellicht was de machinist in de veronderstelling nog op station Baflo te zijn. Ook de hoofdconducteur kon geen uitsluitsel geven over de gevolgde vertrekprocedure.

Bronnen

• "Treinramp Winsum: zeker zeven doden" (Nieuwsblad van het Noorden, vrijdag 25 juli 1980)
• "Machinist vertrok te vroeg uit Winsum" (De Waarheid, zaterdag 2 augustus 1980)

Youtube

Vergelijkbare ongevallen

• Dalfsen 1956: Een kilometer buiten Dalfsen werd een personentrein frontaal aangereden door een koppel diesellocomotieven. De personentrein werd grotendeels verbrijzeld door de locs, en beide machinisten kwamen om het leven. De machinist van de locs was zonder toestemming vertrokken van station Dalfsen.
• Stolwijkersluis 1932: Bij Stolwijkersluis vergat een machinist op een kruisende trein te wachten. Hij reed door, waardoor beide treinen frontaal botsten. Er vielen geen gewonden.
• Uithuizermeeden 1985: Op station Uithuizermeeden botste een reizigerstrein uit Roodeschool frontaal op een goederentrein richting de Eemshaven. Er vielen zes gewonden. De reizigerstrein was zonder toestemming vertrokken.
• Hoorn 1916: Op station Hoorn reed de sneltrein uit Enkhuizen vol in op een rangerende goederentrein, die te ver was doorgereden. Er vielen vier lichtgewonden.
• Vogelenzang 1882: Bij Vogelenzang reden twee passagierstreinen frontaal op elkaar. Door werkzaamheden was slechts één van de twee sporen beschikbaar. Twee reizigers kwamen om het leven.
• Eindhoven 1878: Tussen Eindhoven en Best reden twee treinen frontaal op elkaar. Er viel één dode en dertien gewonden.
• Coevorden 1938: Op station Coevorden ging een goederenwagon door de harde wind aan de rol en botste op de vrije baan richting Dalen op een tegemoetkomende goederentrein. Er vielen geen gewonden, maar de wagon was "deerlijk gehavend".
• Halfweg 1938: Bij Halfweg reden twee werktreinen op elkaar. De machinist van een trein uit Amsterdam had in de dichte mist de andere, stilstaande trein niet opgemerkt en botste er met een flinke vaart op. Er vielen geen gewonden.
• Elburg-Epe 1866: Op station Hattem werd een wagon door de harde wind van zijn plek geblazen. De wagon rolde naar station Elburg-Epe, waar hij in botsing kwam met een reizigerstrein. Er vielen geen gewonden.
• Oisterwijk 1866: Een in Rijen opgestelde goederenwagon ging door de harde wind aan de rol. De wagen rolde door Tilburg en Oisterwijk en botste tegen een tegemoetkomende trein. De wagen werd vernield en de locomotief van de trein raakte beschadigd.

Andere ongevallen in de buurt

• Winsum 2016 (0 km): Bij Winsum botste een reizigerstrein tegen een vrachtwagen en ontspoorde. Er vielen tientallen lichtgewonden. De onbewaakte overweg was berucht en werd een maand later gesloten.
• Sauwerd 1886 (3 km): Op station Sauwerd ontspoorden de laatste wagens van een reizigerstrein. Een conducteur kwam om het leven.
• Ranum 1940 (4 km): Op een onbewaakte overweg bij Winsum werd een bus aangereden door een trein. Dertien inzittenden van de bus kwamen om het leven.
• Bedum 2004 (5 km): Bij de brug over het Boterdiep bij station Bedum raakte een passerende trein een boot, die te dicht bij de brug lag. De boot raakte licht beschadigd.
• Groningen 1950 (11 km): Bij een fabrieksterrein in een Groningse woonwijk reed een trein een muur omver, waardoor zes kinderen om het leven kwamen.
• Groningen 1976 (12 km): Nabij Groningen ramde de stoptrein Groningen-Leeuwarden een truck met oplegger, die stilstond op een overweg. Er vielen twee gewonden in de trein, die door de klap ontspoorde.
• Groningen 1931 (12 km): Op het hoofdstation van Groningen botste een reizigerstrein frontaal op een rangerende goederentrein. In de reizigerstrein vielen drie doden. De goederentrein was door een stoptonend sein gereden.
• Groningen 1973 (oktober) (12 km): Bij station Groningen ontspoorde een lege reizigerstrein omdat een wissel onder de trein werd omgelegd. De trein kwam tegen het Herewegviaduct tot stilstand, dat ontzet raakte. Er vielen geen gewonden.
• Waterhuizen 1940 (17 km): Bij Waterhuizen Aansluiting botsten twee treinen frontaal op elkaar, nadat een van de twee door een stoptonend sein was gereden. Er vielen tien gewonden.
• Uithuizermeeden 1985 (17 km): Op station Uithuizermeeden botste een reizigerstrein uit Roodeschool frontaal op een goederentrein richting de Eemshaven. Er vielen zes gewonden. De reizigerstrein was zonder toestemming vertrokken.