Op 10 maart 1843 vond het eerste fatale spoorwegongeval van Nederland plaats. Op de brug over de Leede ontspoorde een locomotief van de HIJSM, waarbij de machinist om het leven kwam.

De locomotief Vesta was slechts één jaar eerder in dienst genomen bij de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM). Tijdens een rit over de Oude Lijn ontspoorde de machine bij het passeren van de brug over de Leede bij Warmond.

De Vesta stortte van de spoordijk, waarbij de machinist, Adriaan Désiré Teyler van Hall, onder de machine bekneld raakte en om het leven kwam. Twee andere machinisten raakten gewond.

Het ongeluk bleek te zijn veroorzaakt doordat de beweegbare brug niet goed was vergrendeld. De brugwachter werd in mei van hetzelfde jaar veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf en een boete van 25 gulden.

Een familielid van de omgekomen machinist, M.C. van Hall, herdacht zijn neef een jaar later met een gedicht. Een strofe luidt:

Wel hem! Tot in den dood zijn' pligt getrouw gebleven,
Heeft hij de kracht des stooms in stalen band gekneld.
Een schaar geredden zegt, daar zij zijn lijk omgeven:
"Hij streed in 't perk der kunst en viel daar als een held."

Bronnen

• "(geen titel)" (Opregte Haarlemsche Courant, zaterdag 11 maart 1843)
• "Correctionele teregtzittingen van 5 en 12 mei 1843" (Weekblad van het Regt, zondag 28 mei 1843)
• "(geen titel)" (Arnhemsche Courant, woensdag 31 mei 1843)

Literatuur

• Guus Veenendaal (2008), Spoorwegen in Nederland: van 1834 tot nu, Boom, Amsterdam

Youtube

Vergelijkbare ongevallen

• Heerenveen 1869: Bij station Heerenveen zakte een reizigerstrein door een beweegbare brug. Er vielen enkele gewonden.
• Nieuwerkerk aan den IJssel 1899: Bij Nieuwerkerk aan den IJssel reed een trein een geopende brug in. De stoker raakte lichtgewond.
• Delft 1853: Bij station Delft ontspoorde een reizigerstrein omdat een draaibrug niet goed gesloten was. Een paar reizigers belandden in het water, maar niemand raakte ernstig gewond. De brugwachter werd ontslagen.
• Meeden-Muntendam 1939: Bij station Meeden-Muntendam reed een rangeerlocomotief een geopende brug in en landde op een passerend schip. Er vielen geen gewonden.
• Nieuwerbrug aan den Rijn 1902: Bij Nieuwerbrug aan den Rijn reed een trein in het gat van een geopende brug. De conducteur kwam om het leven.
• Zaandam 1939: Op station Zaandam werd een lege reizigerstrein achteruit het bruggat van de openstaande brug over de Papenpadsloot in gereden. De achterste rijtuigen kwamen op een passerende schuit en tegen de brug tot stilstand. Er vielen geen gewonden.
• Ede 1944: In de nadagen van de Tweede Wereldoorlog ontspoorde bij Ede een trein met Duitse militairen, nadat verzetsleden het spoor hadden gesaboteerd. Er vielen 15 doden onder de inzittenden.
• Heeze 1978: Bij Heeze ontspoorde een lege reizigerstrein, doordat deze te hard door een wissel reed. De kop van de trein kwam in een tuin tot stilstand, slechts meters van een woonhuis. Een passagierende NS-medewerker raakte gewond.
• Almelo 1907: Bij binnenkomst op station Almelo ontspoorde een sneltrein. De locomotief en tender vielen om en verpletterden de machinist en de stoker. Oorzaak was waarschijnlijk een te hoge snelheid.
• Hilversum 1949: Op station Hilversum ontspoorde een reizigerstrein, omdat de trein te snel reed. Er vielen een aantal lichtgewonden, maar de schade aan de infrastructuur was aanzienlijk.

Andere ongevallen in de buurt

• Warmond 1874 (0 km): Bij station Warmond vond een frontale botsing plaats tussen een reizigerstrein en een leeg-materieel-trein. De conducteur en een reiziger kwamen om het leven.
• Warmond 1980 (1 km): Nabij Warmond botste een werktrein op een stilstaande zandtrein. Brokstukken van beide treinen kwamen terecht op de nevensporen, waar een Intercity en een stoptrein op in reden. De Intercity ontspoorde en kwam in een sloot terecht.
• Leiden 1914 (3 km): Bij station Leiden botsten twee losse locomotieven op elkaar. Een van de machines viel om, waarbij de machinist om het leven kwam. De machinist van de andere locomotief was door een onvelig sein gereden.
• Leiden 2010 (3 km): Dit ongeval is nog niet beschreven
• Leiden 1924 (5 km): In Leiden werd een tram aangereden door een trein. Van de tram werd één wagen volledig vernield, de locomotief van de trein ontspoorde en kwam in een sloot terecht. Er vielen geen gewonden.
• Leiden 1965 (5 km): In Leiden schampte een trein een schip, dat te dicht bij de brug over de Oude Rijn lag. Er vielen geen gewonden, maar zowel de trein als het schip raakten beschadigd.
• De Vink 1926 (6 km): Ten zuiden van halte De Vink, nabij Leiden, ontspoorde een sneltrein. Een deel van de wagens belandde in de sloot, waarbij vier mensen om het leven kwamen. De ontsporing was veroorzaakt door een slechte toestand van de baan.
• Voorschoten 2023 (9 km): Bij station Voorschoten botste een goederentrein op een bouwkraan, die werd gebruikt bij werkzaamheden aan het spoor. Een tegenmoetkomende reizigerstrein botste daarna op de brokstukken van de kraan, ontspoorde en kwam naast het spoor in een weiland terecht. De kraanmachinist kwam om het leven, in de reizigerstrein vielen tientallen gewonden.
• Lisse 1944 (10 km): Bij Lisse werden op een overweg twee vrachtwagens, die met elkaar in botsing waren gekomen, geschept door een sneltrein. Van de voertuigen kwamen negen inzittenden om het leven.
• Leidschendam 1940 (11 km): Bij Leidschendam botste een reizigerstrein in volle vaart op een ontspoorde goederentrein. De machinist van de reizigerstrein kwam om het leven.